Καντακουζηνός

Επώνυμο βυζαντινής οικογένειας, της οποίας τα μέλη έδρασαν στην Κωνσταντινούπολη και στις βυζαντινές κτήσεις της Πελοποννήσου. 1. Δημήτριος (; – 1384). Ηγεμόνας του δεσποτάτου της Πελοποννήσου (1357-84), δευτερότοκος γιος του Ματθαίου (βλ. 4.). Με την ιδιότητα του ηγεμόνα πολέμησε τον Θεόδωρο Παλαιολόγο, γιο του Ιωάννη E’ Παλαιολόγου, o οποίος είχε εντολή από τον πατέρα του να τον ανατρέψει. Στον πόλεμο αυτό υποστηρίχθηκε από τους Φράγκους και τους Τούρκους. Με τον θάνατό του ο πόλεμος στην Πελοπόννησο τερματίστηκε. 2. Ιωάννης ΣΤ’. Βλ. λ. Ιωάννης. Όνομα οκτώ αυτοκρατόρων του Βυζαντίου (6.). 3. Μανουήλ (; – 1380). Δεσπότης της Πελοποννήσου (1348-80). Ήταν δευτερότοκος γιος του Ιωάννη Κ. Στα χρόνια αυτά, παρά τους αγώνες του εναντίον των τοπικών αρχόντων και των Μιχαήλ και Ανδρέα Ασάν (που είχε στείλει εναντίον του ο Ιωάννης E’ Παλαιολόγος), κατόρθωσε να ασχοληθεί και με την εσωτερική αναδιοργάνωση του δεσποτάτου. Μετά τον θάνατό του τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Ματθαίος. 4. Ματθαίος (; – 1383). Ήταν πρωτότοκος γιος του Ιωάννη Κ. και πήρε μέρος (σε πολύ νεαρή ηλικία) στη διαμάχη (1341-91) του πατέρα του με τον Ιωάννη E’ Παλαιολόγο. Ο Ματθαίος Κ. εξουσίαζε την περιοχή της Ροδόπης, την οποία όμως o πατέρας του παραχώρησε στον Παλαιολόγο για να αποφύγει νέο εμφύλιο πόλεμο. Τότε o Ματθαίος εγκαταστάθηκε για αντιστάθμισμα στην Αδριανούπολη, εξουσιάζοντας την πόλη και όλη τη γύρω περιοχή. Το 1352 ο Ιωάννης E’ ο Παλαιολόγος επιτέθηκε κατά της Αδριανούπολης, όμως ο Κ. ενισχύθηκε από τους Τούρκους και τον πατέρα του. Ο Παλαιολόγος νικήθηκε και αναγκάστηκε να αποσυρθεί στην Τένεδο, όπως του ζήτησαν οι νικητές και ο Ματθαίος στέφθηκε τότε συμβασιλιάς από τον πατέρα του. Πολύ σύντομα, όμως, o Παλαιολόγος εγκατέλειψε την Τένεδο, κατόρθωσε να επιβληθεί και υποχρέωσε τον Ιωάννη ΣΤ’ Κ. να γίνει μοναχός. Ο Ματθαίος Κ. αιχμαλωτίστηκε σε πολεμική επιχείρηση με τους Σέρβους τo 1357 και παραδόθηκε έπειτα στον Ιωάννη Παλαιολόγο. Τελικά, με την επέμβαση του πατέρα του, εγκατέλειψε τον θρόνο και κατέβηκαν μαζί στην Πελοπόννησο κοντά στον Μανουήλ (βλ. 3.), διοικητή της Πελοποννήσου. Μετά τον θάνατο του Μανουήλ ο Ματθαίος Κ. έγινε δεσπότης της Πελοποννήσου (1380-83), όπου τον διαδέχθηκε ο γιος του.